Cổ phiếu là loại chứng khoán thể hiện quyền sở hữu cổ phần tại công ty hoặc tổ chức phát hành. Hiện nay, cổ phiếu được chia thành hai loại chính: cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi. Mỗi loại cổ phiếu đều có đặc điểm riêng về quyền lợi, nghĩa vụ và mức độ rủi ro đối với nhà đầu tư. Vậy so sánh cổ phiếu đãi và cổ phiếu thường, đâu là lựa chọn phù hợp? Hãy cùng Chứng khoán Nhất Việt (VFS) tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Điểm giống nhau giữa cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu thường (hay cổ phiếu phổ thông) và cổ phiếu ưu đãi đều là các loại chứng khoán, đại diện cho quyền sở hữu và lợi ích hợp pháp của cổ đông trong công ty. Cả hai loại cổ phiếu này có một số điểm chung như sau:
- Được doanh nghiệp phát hành trên thị trường vốn.
- Trách nhiệm hữu hạn: Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi phần vốn góp của mình.
- Có thời hạn đầu tư trung hạn đến dài hạn.
- Tuân thủ quy định pháp luật về chứng khoán và chịu sự giám sát của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Bộ Tài chính.
2. Điểm khác biệt giữa cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu thường
Phân biệt cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi có sự khác biệt về khái niệm, bản chất và ưu – nhược điểm. Cụ thể như sau:
2.1. Về khái niệm cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi
Khái niệm cổ phiếu thường (cổ phiếu phổ thông): Cổ phiếu thường, còn được gọi là cổ phiếu phổ thông, là một loại chứng khoán thể hiện quyền sở hữu của cổ đông trong một doanh nghiệp hoặc tập đoàn. Loại cổ phiếu này mang lại cho cổ đông quyền tham gia biểu quyết các quyết định quan trọng và hưởng lợi từ hoạt động kinh doanh của công ty thông qua cổ tức hoặc sự gia tăng giá trị tài sản của doanh nghiệp trên thị trường.
Khái niệm cổ phiếu ưu đãi: Cổ phiếu ưu đãi là một loại chứng khoán xác nhận quyền lợi của nhà đầu tư trở thành cổ đông của doanh nghiệp, đồng thời mang lại những ưu đãi vượt trội so với cổ phiếu thường. Nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu ưu đãi được gọi là cổ đông ưu đãi. Xét về bản chất, cổ phiếu ưu đãi có những đặc điểm kết hợp giữa cổ phiếu thường và trái phiếu.
2.2. Về bản chất của cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi
Xét về bản chất, cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu thường có những điểm khác biệt như sau:
| Tiêu chí | Cổ phiếu thường | Cổ phiếu ưu đãi |
| Tính bắt buộc | Là loại cổ phiếu bắt buộc phải có trong công ty cổ phần. | Là loại cổ phiếu không bắt buộc, được phát hành tùy theo quyết định của doanh nghiệp. |
| Cổ tức | Lợi tức biến động, phụ thuộc vào kết quả hoạt động kinh doanh của công ty. | Lợi tức ổn định, không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, và thường cao hơn cổ phiếu phổ thông. |
| Ưu đãi | Không đi kèm bất kỳ ưu đãi đặc biệt nào. | Mang lại các quyền lợi ưu đãi tùy thuộc vào loại cổ phiếu ưu đãi mà nhà đầu tư sở hữu. |
| Quyền biểu quyết | Có quyền biểu quyết trong các cuộc họp Đại hội đồng cổ đông. | Chỉ cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi biểu quyết mới có quyền biểu quyết, với số phiếu biểu quyết được quy định cụ thể trong điều lệ công ty. |
| Quyền chuyển nhượng | Cổ phiếu phổ thông được tự do chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư. | Cổ phiếu ưu đãi thường bị hạn chế chuyển nhượng, tùy thuộc vào quy định trong điều lệ công ty hoặc loại cổ phiếu ưu đãi cụ thể. |
| Số lượng cổ phiếu | Thường chiếm phần lớn trong tổng số cổ phiếu của công ty. | Thường có số lượng hạn chế, tùy thuộc vào nhu cầu và quyết định phát hành của doanh nghiệp. |
| Khả năng chuyển đổi | Không thể chuyển đổi cổ phiếu phổ thông sang cổ phiếu ưu đãi. | Có thể chuyển đổi cổ phiếu ưu đãi thành cổ phiếu phổ thông, tùy theo điều lệ hoặc thỏa thuận của công ty. |
| Khả năng chuyển nhượng | Cổ phiếu phổ thông được tự do chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư. | Cổ phiếu ưu đãi thường bị hạn chế chuyển nhượng, tùy thuộc vào quy định trong điều lệ công ty hoặc loại cổ phiếu ưu đãi cụ thể. |
| Mức độ ưu tiên hoàn lại vốn góp nếu công ty phá sản | Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại > Cổ phiếu phổ thông > Cổ phiếu ưu đãi cổ tức và cổ phiếu ưu đãi biểu quyết | |
Để hiểu rõ bảng so sánh, nhà đầu tư cần hiểu thêm về 4 loại cụ thể của cổ phiếu ưu đãi. Cổ phiếu này được chia thành 4 loại chính: cổ phiếu ưu đãi cổ tức, cổ phiếu ưu đãi hoàn lại, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết và các loại cổ phiếu ưu đãi khác được quy định theo Điều lệ của công ty.
Mỗi loại cổ phiếu ưu đãi đều có những đặc điểm riêng, tạo nên sự khác biệt so với cổ phiếu thường. Một số điểm khác biệt nổi bật giữa các loại của cổ phiếu ưu đãi có thể kể đến bao gồm:
- Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Cổ đông sở hữu loại cổ phiếu này được hưởng mức cổ tức cố định, không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Cổ tức của cổ phiếu ưu đãi cổ tức sẽ được chi trả trước cổ tức của cổ phiếu thường. Tuy nhiên, cổ đông nắm giữ cổ phiếu ưu đãi cổ tức không có quyền tham gia biểu quyết hay đề cử thành viên vào Hội đồng quản trị.
- Cổ phiếu ưu đãi quyền biểu quyết: Loại cổ phiếu này mang lại số phiếu biểu quyết cao hơn so với cổ phiếu thường, cụ thể số lượng phiếu được quy định trong điều lệ doanh nghiệp. Thông thường, cổ phiếu này thuộc sở hữu của các cổ đông sáng lập. Tuy nhiên, quyền ưu đãi biểu quyết chỉ có hiệu lực trong vòng 3 năm, sau đó sẽ được chuyển đổi thành cổ phiếu thường.
- Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: Cổ đông nắm giữ loại cổ phiếu này có quyền yêu cầu doanh nghiệp hoàn trả vốn góp vào bất kỳ thời điểm nào theo thỏa thuận đã được ghi rõ. Tuy nhiên, cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi hoàn lại không được tham gia biểu quyết, đề xuất hoặc bầu cử vào Hội đồng quản trị.
- Cổ phiếu ưu đãi khác: Đây là loại cổ phiếu được quy định theo điều lệ riêng của từng doanh nghiệp, phù hợp với các thỏa thuận đặc biệt hoặc điều kiện kinh doanh cụ thể. Cổ phiếu ưu đãi là lựa chọn phù hợp cho những nhà đầu tư mong muốn hưởng lợi ích ưu tiên hoặc sự đảm bảo nhất định mà không cần tham gia trực tiếp vào quản lý doanh nghiệp.
2.3. Về ưu – nhược điểm của cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu thường
Xét về ưu – nhược điểm, cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi có những điểm khác biệt như sau:
| Cổ phiếu thường | Cổ phiếu ưu đãi | |
| Ưu điểm | – Trao quyền biểu quyết, giúp cổ đông tham gia vào quyết định quan trọng của công ty.
– Không giới hạn mức giá cổ phiếu có thể tăng, tiềm năng lợi nhuận lớn. – Thuế thu nhập từ lãi vốn được hoãn lại cho đến khi cổ phiếu được bán. |
– Nhận cổ tức cố định, thường cao hơn so với cổ phiếu phổ thông.
– Có được những ưu đãi, ưu tiên như ưu đãi quyền biểu quyết hoặc ưu tiên hoàn vốn,… – Hiếm khi mất giá trị, mang lại sự ổn định cao hơn. – Được ưu tiên thanh toán cổ tức và tài sản khi công ty thanh lý. |
| Nhược điểm | – Biến động giá lớn hơn, rủi ro cao hơn cho nhà đầu tư.
– Không đảm bảo cổ tức, cổ đông phổ thông nhận cổ tức sau cổ đông ưu đãi. – Mức độ ưu tiên thấp hơn trong thanh toán tài sản khi công ty phá sản hoặc thanh lý. |
– Mức độ tăng trưởng của giá cổ phiếu thường bị giới hạn.
– Thường không có quyền biểu quyết, hạn chế tham gia vào quản trị doanh nghiệp. |
3. Nên chọn cổ phiếu thường hay cổ phiếu ưu đãi?
Việc lựa chọn giữa cổ phiếu thường (cổ phiếu phổ thông) và cổ phiếu ưu đãi phụ thuộc vào mục tiêu đầu tư, mức độ chấp nhận rủi ro, và kỳ vọng lợi nhuận của từng nhà đầu tư. Dưới đây là phân tích giúp nhà đầu tư cân nhắc:
Nên chọn cổ phiếu thường khi:
- Mục tiêu tăng trưởng dài hạn: Nếu muốn hưởng lợi từ tiềm năng tăng giá của cổ phiếu và không quá phụ thuộc vào cổ tức cố định.
- Quyền tham gia quản lý: Nếu muốn tham gia vào việc biểu quyết các quyết định quan trọng của công ty tại Đại hội cổ đông.
- Sẵn sàng chấp nhận rủi ro: Giá cổ phiếu thường có thể biến động mạnh, nhưng cũng có khả năng tăng trưởng lớn hơn.
- Phù hợp với: Nhà đầu tư cá nhân có tầm nhìn dài hạn, chấp nhận rủi ro cao, mong muốn lợi nhuận lớn.
Nên chọn cổ phiếu ưu đãi khi:
- Ưu tiên thu nhập ổn định: Nếu muốn nhận cổ tức cố định cao hơn và ít quan tâm đến sự tăng giảm giá cổ phiếu.
- An toàn vốn: Nếu muốn được ưu tiên nhận lại vốn góp khi công ty thanh lý hoặc phá sản.
- Không quan tâm quyền quản lý: Nếu nhà đầu tư không cần tham gia vào các quyết định quản trị của công ty.
- Phù hợp với: Nhà đầu tư tổ chức hoặc cá nhân muốn thu nhập ổn định, ưu tiên bảo toàn vốn và ít chịu rủi ro từ biến động thị trường.
VFS sở hữu đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm trong việc tư vấn đầu tư chuyên sâu qua chương trình VFS Expert. Đây là sản phẩm phù hợp cho những nhà đầu tư có quỹ thời gian hạn chế, không thể cập nhật kịp thời diễn biến thị trường, và cần những tư vấn chuyên sâu để bắt nhịp với các cơ hội đầu tư.
Dù hướng đến tăng trưởng dài hạn hay ưu tiên thu nhập ổn định, các chuyên gia VFS cam kết đồng hành cùng nhà đầu tư trên hành trình gia tăng tài chính, phân tích rủi ro và đề xuất chiến lược đầu tư tối ưu, giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt trên thị trường chứng khoán.
Như vậy, bài viết trên đây đã so sánh cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi một cách chi tiết và dễ hiểu, giúp nhà đầu tư hiểu rõ đặc điểm, quyền lợi và rủi ro của từng loại cổ phiếu. Việc lựa chọn loại cổ phiếu phù hợp phụ thuộc vào mục tiêu đầu tư, mức độ chấp nhận rủi ro và kỳ vọng lợi nhuận của mỗi cá nhân. Hy vọng với những thông tin trên, VFS sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt khi tham gia thị trường chứng khoán!
|
