Cổ phiếu ưu đãi là một trong những loại chứng khoán phổ biến, kết hợp giữa lợi ích của cổ phiếu và trái phiếu, mang lại những ưu điểm nổi bật cho nhà đầu tư. Vậy, cổ phiếu ưu đãi là gì và làm thế nào để mua chúng một cách hiệu quả? Cùng Chứng khoán Nhất Việt (VFS) khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây!
1. Cổ phiếu ưu đãi là gì?
Dưới đây là giới thiệu tổng quan khái niệm, đặc điểm và ví dụ về cổ phiếu ưu đãi mà nhà đầu tư có thể tham khảo:
1.1. Khái niệm cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu ưu đãi, hay còn gọi là cổ phần ưu đãi, là loại chứng khoán có đặc điểm tương tự cổ phiếu thường, nhưng mang lại cho người sở hữu những quyền lợi đặc biệt. Người sở hữu cổ phiếu ưu đãi vẫn trở thành cổ đông của công ty, nhưng được gọi là cổ đông ưu đãi.
Tùy vào loại cổ phần ưu đãi mà họ sở hữu, cổ đông ưu đãi sẽ nhận được một số lợi ích vượt trội so với cổ đông thường, như cổ tức cao hơn hoặc quyền biểu quyết lớn hơn. Trong trường hợp công ty gặp khó khăn và phải thanh lý tài sản, cổ đông ưu đãi sẽ được ưu tiên nhận phần tài sản còn lại trước cổ đông thường, nhưng sẽ phải đứng sau những người sở hữu trái phiếu.
1.2. Đặc điểm của cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu ưu đãi có những đặc điểm nổi bật như sau:
- Không có quyền biểu quyết: Cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi không có quyền biểu quyết, trừ khi nắm giữ cổ phiếu ưu đãi biểu quyết. Nhà đầu tư cũng không có quyền ứng cử hay bầu cử vào các vị trí trong Hội đồng quản trị, ban kiểm soát hoặc các chức vụ quản lý công ty.
- Cổ tức cố định, ưu tiên nhận trước: Cổ đông ưu đãi được hưởng mức cổ tức cố định, không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty, và sẽ nhận cổ tức trước cổ đông phổ thông.
- Ưu tiên nhận tài sản khi công ty thanh lý: Trong trường hợp công ty thanh lý tài sản do phá sản hoặc giải thể, cổ đông ưu đãi sẽ được chia tài sản thanh lý trước cổ đông phổ thông. Tương tự, khi hoàn vốn, cổ đông ưu đãi cũng được ưu tiên hoàn trả trước cổ đông phổ thông.
Cổ phiếu ưu đãi có thể được chuyển đổi thành cổ phiếu thường, nhưng cổ phiếu phổ thông không thể chuyển đổi thành cổ phiếu ưu đãi.
1.3. Ví dụ về cổ phiếu ưu đãi
Dưới đây là 3 ví dụ cơ bản về cổ phiếu ưu đãi:
Ví dụ 1:
Công ty Cổ phần A có vốn điều lệ 10 tỷ đồng, với mệnh giá mỗi cổ phiếu là 10.000 đồng, tổng số cổ phiếu của công ty là 100 triệu cổ phiếu. Trong đó, công ty phát hành 20% cổ phần ưu đãi biểu quyết dành cho cổ đông sáng lập, mỗi cổ phiếu ưu đãi tương ứng với 5 phiếu bầu. Các cổ đông sáng lập sở hữu 20 triệu cổ phiếu, đồng nghĩa với 100 triệu phiếu bầu, vượt trội so với 80 triệu phiếu bầu của 80 triệu cổ phiếu thường.
Ví dụ 2:
Công ty Cổ phần XYZ có ba cổ đông: A, B và C. Cổ đông A nắm 40% cổ phần, còn B và C mỗi người sở hữu 30%. A và B sở hữu cổ phiếu thường, trong khi C nắm giữ cổ phiếu ưu đãi cổ tức với mức cổ tức cố định là 20 triệu đồng/năm, bất kể công ty có chia cổ tức hay không. Năm nay, công ty quyết định chia tổng cộng 90 triệu đồng cổ tức.
Cổ đông C nhận trước 20 triệu đồng theo mức cố định, phần còn lại 70 triệu đồng được chia theo tỷ lệ cổ phần của cổ đông A và B. Kết quả, A nhận 40 triệu đồng, B nhận 30 triệu đồng và C tổng cộng nhận 20 triệu đồng.
Nếu năm nay công ty không chia cổ tức, cổ đông C vẫn nhận đủ 20 triệu đồng theo quy định của cổ phiếu ưu đãi, trong khi A và B không nhận được bất kỳ khoản cổ tức nào.
Ví dụ 3:
Công ty Cổ phần C cần huy động vốn để đầu tư vào một dự án, vì vậy phát hành cổ phiếu ưu đãi hoàn lại trị giá 20 tỷ đồng, có điều kiện hoàn lại trong vòng 2 năm. Nhờ vậy, công ty có thêm nguồn vốn mà không ảnh hưởng đến quyền biểu quyết của các cổ đông hiện tại.
2. Các loại cổ phiếu ưu đãi
Có 04 loại cổ phiếu ưu đãi chính, bao gồm: cổ phiếu ưu đãi biểu quyết, cổ phiếu ưu đãi cổ tức, cổ phiếu ưu đãi hoàn lại và cổ phiếu ưu đãi khác do Điều lệ công ty quy định. Mỗi loại cổ phiếu này có những đặc điểm và tính chất riêng biệt, cụ thể như sau:
2.1. Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết
Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết là loại cổ phiếu mang lại số phiếu biểu quyết vượt trội so với cổ phiếu phổ thông, với số phiếu cụ thể do Điều lệ công ty quy định.
Chỉ có cổ đông sáng lập và các tổ chức được Chính phủ ủy quyền mới có quyền sở hữu cổ phiếu ưu đãi biểu quyết. Quyền biểu quyết của cổ đông sáng lập sẽ có hiệu lực trong 03 năm kể từ khi công ty được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, sau đó, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết sẽ chuyển đổi thành cổ phiếu thường.
Ngoài ra, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết không thể chuyển nhượng tự do; để chuyển nhượng, cổ phiếu này cần được chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông.
2.2. Cổ phiếu ưu đãi cổ tức
Cổ phiếu ưu đãi cổ tức là loại cổ phiếu mang lại cho người sở hữu một mức cổ tức cao hơn so với cổ phiếu thường. Mức cổ tức này được ghi rõ theo điều khoản của cổ phiếu ưu đãi, có thể bao gồm cả cổ tức cố định (không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty) và cổ tức thưởng.
Trong trường hợp công ty giải thể hoặc phá sản, cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi cổ tức sẽ được nhận phần tài sản tương ứng với số cổ phần nắm giữ. Tuy nhiên, quyền ưu tiên thanh toán của họ sẽ thấp hơn so với trái phiếu và cổ phiếu ưu đãi hoàn lại.
Cổ đông ưu đãi cổ tức không có quyền tham gia biểu quyết, dự họp Đại hội cổ đông, cũng như không được quyền đề cử hay ứng cử vào các vị trí trong Hội đồng quản trị hoặc Ban kiểm soát.
2.3. Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại
Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại là loại cổ phiếu cho phép cổ đông yêu cầu công ty hoàn lại vốn đã góp vào bất kỳ thời điểm nào, miễn là đáp ứng các điều kiện và thỏa thuận được quy định của cổ phiếu.
Cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi hoàn lại không có quyền biểu quyết, tham dự Đại hội cổ đông, cũng như không được quyền ứng cử hoặc đề cử người vào Hội đồng quản trị.
2.4. Cổ phiếu ưu đãi khác theo quy định của Điều lệ công ty
Ngoài ba loại cổ phiếu ưu đãi đã đề cập, công ty cổ phần có thể thỏa thuận và quy định các loại cổ phiếu ưu đãi khác trong Điều lệ công ty. Các cổ phiếu này sẽ mang lại quyền lợi và ưu đãi riêng biệt cho cổ đông, tùy thuộc vào đặc điểm hoạt động và quy định cụ thể của từng công ty.
3. So sánh cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu phổ thông
Điểm giống:
- Cả hai loại cổ phiếu đều là chứng khoán được phát hành bởi công ty cổ phần thông qua Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
- Người sở hữu cả hai loại cổ phiếu đều trở thành cổ đông của công ty.
- Cả hai đều là hình thức góp vốn dài hạn vào công ty.
- Cổ đông không được hoàn trả vốn đã góp, trừ khi sở hữu cổ phần ưu đãi hoàn lại.
- Cổ đông phải chịu trách nhiệm đối với vốn góp của mình.
Điểm khác:
| Tiêu chí | Cổ phiếu thường
(Common Stock) |
Cổ phiếu ưu đãi
(Preferred stock) |
| Tên gọi chủ sở hữu | Cổ đông phổ thông | Cổ đông ưu đãi |
| Điều lệ công ty | Công ty bắt buộc phát hành cổ phiếu thường | Không bắt buộc phải phát hành |
| Cổ tức | Cổ tức thấp, thay đổi theo kết quả kinh doanh hoặc không có cổ tức | Cổ tức cố định, cao hơn cổ phiếu thường, trả trước cổ đông thường |
| Quyền biểu quyết | Mỗi cổ phiếu thường có một phiếu biểu quyết | Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết có số phiếu cao hơn; các cổ phiếu ưu đãi khác không có quyền biểu quyết |
| Quyền chuyển nhượng | Được chuyển nhượng tự do | Không thể chuyển nhượng tự do đối với cổ phần ưu đãi biểu quyết; các cổ phần ưu đãi khác có thể chuyển nhượng |
| Khả năng chuyển đổi | Không thể chuyển đổi thành cổ phiếu ưu đãi | Có thể chuyển đổi thành cổ phiếu thường, riêng cổ phiếu ưu đãi biểu quyết có thể chuyển đổi sau 3 năm |
| Ưu tiên thanh lý tài sản khi phá sản | Thanh lý tài sản cuối cùng | Được ưu tiên thanh lý tài sản trước cổ đông thường nhưng sau trái phiếu |
Chi tiết bài viết: So sánh cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi CHI TIẾT, DỄ HIỂU
4. Lợi ích và rủi ro của cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu ưu đãi có những lợi ích và rủi ro như sau:
| Lợi ích | Rủi ro |
|
|
5. Cách tính cổ tức của cổ phiếu ưu đãi
Nhà đầu tư có thể tính toán cổ tức của cổ phiếu ưu đãi (CPƯĐ) theo các công thức sau:
(1) Công thức tính tỷ lệ cổ tức:
Tỷ lệ cổ tức = Cổ tức đã trả / Lợi nhuận ròng
Giải thích: Tỷ lệ cổ tức ưu đãi mà cổ đông nhận được sẽ bằng số cổ tức trả hàng năm chia cho lợi nhuận ròng của công ty, tức là thu nhập ròng trên mỗi cổ phiếu.
(2) Công thức thay thế:
Tỷ lệ cổ tức = 1 – Tỷ lệ duy trì
Trong đó, Tỷ lệ duy trì được tính bằng cách lấy 1 trừ đi tỷ lệ cổ tức trên mỗi cổ phiếu (DPS) chia cho tỷ suất lợi nhuận trên cổ phần (EPS). Công thức này là: Tỷ lệ duy trì = 1 – DPS / EPS.
6. Hướng dẫn cách mua cổ phiếu ưu đãi
Để mua cổ phiếu ưu đãi, nhà đầu tư có thể thực hiện theo 3 bước cơ bản dưới đây:
Bước 1: Kiểm tra quyền mua cổ phiếu ưu đãi
Trước khi mua cổ phiếu ưu đãi, nhà đầu tư cần kiểm tra xem mình có đủ điều kiện sở hữu cổ phiếu thường theo quy định của công ty phát hành hay không. Các công ty thường chỉ bán cổ phiếu ưu đãi cho cổ đông hiện hữu, tức là những người đã sở hữu cổ phiếu thường của công ty.
Bước 2: Đảm bảo công ty phát hành cổ phiếu ưu đãi
Cổ đông chỉ có thể mua cổ phiếu ưu đãi nếu công ty phát hành loại cổ phiếu này. Hãy kiểm tra thông tin từ công ty phát hành để biết thời điểm phát hành và các loại cổ phiếu ưu đãi mà công ty đang cung cấp.
Bước 3: Đăng ký quyền mua cổ phiếu ưu đãi
Khi công ty phát hành cổ phiếu ưu đãi, nhà đầu tư cần đăng ký quyền mua cổ phiếu. Quyền mua này sẽ cho phép nhà đầu tư mua cổ phiếu ưu đãi với mức giá thấp hơn giá thị trường. Nhà đầu tư có thể lựa chọn 1 trong hai hình thức để mua cổ phiếu ưu đãi:
- Hình thức 1: Mua trực tiếp từ công ty phát hành
- Hình thức 2: Mua cổ phiếu ưu đãi thông qua các công ty môi giới chứng khoán.
Dưới đây là bốn hình thức đăng ký mua cổ phiếu ưu đãi qua công ty môi giới chứng khoán:
- Mua bằng tiền mặt: Người mua cần mang theo Chứng minh thư/Căn cước công dân và số tiền mặt đến trụ sở của công ty môi giới chứng khoán để nộp hồ sơ và thực hiện quyền mua cổ phiếu ưu đãi.
- Mua qua chuyển khoản: Người mua chuyển đúng số tiền mua cổ phiếu vào tài khoản ký quỹ của công ty môi giới chứng khoán.
- Mua qua tổng đài: Với hình thức này, nhà đầu tư cần đăng ký giao dịch qua tổng đài của công ty môi giới. Sau khi hoàn tất đăng ký, nhà đầu tư có thể gọi điện đến tổng đài và làm theo hướng dẫn để thực hiện giao dịch.
- Mua online: Người mua có thể thực hiện giao dịch trực tuyến qua nền tảng ứng dụng của công ty môi giới chứng khoán, thuận tiện và nhanh chóng.
7. VFS – Công ty môi giới chứng khoán chuyên nghiệp, uy tín
VFS là công ty môi giới chứng khoán chuyên nghiệp, cung cấp dịch vụ hỗ trợ toàn diện cho nhà đầu tư, đặc biệt trong việc mua cổ phiếu ưu đãi. Với đội ngũ chuyên viên giàu kinh nghiệm và hệ thống công nghệ hiện đại, VFS giúp khách hàng thực hiện giao dịch dễ dàng, nhanh chóng và hiệu quả.
Dưới đây là 4 lợi ích nổi bật khi nhà đầu tư lựa chọn mua cổ phiếu ưu đãi qua VFS:
- Hỗ trợ tư vấn chuyên sâu: VFS cung cấp báo cáo phân tích và tư vấn đầu tư phù hợp, giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác.
- Cập nhật thông tin tự động: Hệ thống tự động gửi thông báo qua email/SMS khi có sự kiện liên quan đến cổ phiếu ưu đãi.
- Giao dịch linh hoạt: Nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu ưu đãi qua nhiều hình thức như giao dịch trực tiếp tại trụ sở, chuyển khoản, hoặc sử dụng ứng dụng giao dịch trực tuyến của VFS.
- Quản lý tài khoản hiện đại: Theo dõi và quản lý tài sản dễ dàng thông qua hệ thống phần mềm tối ưu của VFS.
Với VFS, nhà đầu tư có thể yên tâm thực hiện các giao dịch cổ phiếu ưu đãi một cách thuận tiện và an toàn, đồng thời nhận được sự hỗ trợ tối đa từ đội ngũ chuyên gia tận tâm.
Tóm lại, việc hiểu rõ cổ phiếu ưu đãi là gì giúp nhà đầu tư lựa chọn kênh đầu tư phù hợp với nhu cầu tài chính và mức độ rủi ro mong muốn. Nếu đang quan tâm đến cách mua cổ phiếu ưu đãi một cách nhanh chóng và hiệu quả, nhà đầu tư hãy tìm hiểu kỹ thông tin từ các công ty chứng khoán uy tín trước khi quyết định đầu tư.
Để thực hiện giao dịch cổ phiếu ưu đãi tại VFS, nhà đầu tư có thể liên hệ qua Hotline (+84 28) 6255 6586 (Chi nhánh TP.HCM) hoặc (+84 24) 3928 8222 (Chi nhánh Hà Nội) hoặc điền form tư vấn TẠI ĐÂY. Tư vấn viên sẽ nhanh chóng liên hệ và xác nhận yêu cầu từ nhà đầu tư trong thời gian sớm nhất!
|
