EPS pha loãng – Sự điều chỉnh quan trọng khi đánh giá EPS

EPS pha loãng là một chỉ số tài chính quan trọng, giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro và tác động từ việc pha loãng cổ phiếu. Vậy EPS pha loãng là gì? Làm thế nào để sử dụng chỉ số này một cách hiệu quả trong đánh giá tài chính và quản trị rủi ro đầu tư? Hãy cùng theo dõi bài viết sau đây, bạn nhé!

1. EPS pha loãng là gì?

Khái niệm:

EPS pha loãng (Diluted EPS) là một chỉ số tài chính dùng để đo lường lợi nhuận trung bình của mỗi cổ phiếu, nhưng được tính toán dựa trên giả định rằng tổng số lượng cổ phiếu lưu hành tăng lên mức tối đa.
Số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường tăng mức tối đa trong trường hợp pha loãng cổ phiếu:

• Doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu nhằm mục đích tăng vốn, trả cổ tức hoặc ESOP – cổ phiếu thưởng cho người lao động.
• Tất cả các công cụ tài chính (như cổ phiếu ưu đãi, trái phiếu, quyền chọn hoặc chứng quyền) chuyển đổi hết thành cổ phiếu phổ thông.

Các cổ đông thường phản đối việc pha loãng cổ phiếu vì chúng làm giảm giá trị cổ phần hiện có của họ và làm giảm thu nhập trên mỗi cổ phiếu của công ty.

Cách tính EPS pha loãng:

EPS pha loãng = (Lợi nhuận ròng – Cổ tức cổ phiếu ưu đãi) / (Số lượng cổ phiếu bình quân đang lưu hành trên thị trường + Số lượng cổ phiếu chuyển đổi).

Trong đó:

• Lợi nhuận ròng là lợi nhuận của công ty sau khi đã trừ thuế và các khoản chi phí khác.
• Cổ tức cổ phiếu ưu đãi là cổ tức mà công ty phải trả cho các cổ đông ưu đãi.
• Số lượng cổ phiếu bình quân đang lưu hành là tổng số cổ phiếu phổ thông đang được lưu hành trên thị trường (Số lượng cổ phiếu lưu hành trong kỳ thường xuyên biến động, khiến việc tính toán trở nên phức tạp. Do đó, để đơn giản hóa, người ta thường lấy số cổ phiếu lưu hành tại thời điểm cuối kỳ làm cơ sở tính toán).
• Số lượng cổ phiếu chuyển đổi là số lượng cổ phiếu được chuyển đổi từ cổ phiếu ưu đãi, trái phiếu, quyền chọn hoặc chứng quyền.

2. Ví dụ minh họa cách tính EPS pha loãng

Giả sử công ty A có các thông tin tài chính như sau:

• Lợi nhuận ròng: 1000 tỷ VND.
• Cổ tức ưu đãi: 10 tỷ VND.
• Số lượng cổ phiếu bình quân đang lưu hành: 100 triệu cổ phiếu.
• Số lượng cổ phiếu chuyển đổi tiềm năng: 10 triệu cổ phiếu.

EPS pha loãng = (1000 tỷ – 10 tỷ) / (100 triệu + 10 triệu) = 9 tỷ/cổ phiếu

EPS pha loãng ảnh hưởng đến cổ đông như thế nào? Nếu được chuyển đổi, chứng khoán pha loãng sẽ làm tăng số lượng cổ phiếu đang lưu hành, làm giảm EPS và do đó làm giảm giá trị cổ phần hiện có của cổ đông. Tham khảo bài viết: EPS là gì để có thêm kiến thức về chỉ số EPS trong chứng khoán

3. Sự khác biệt giữa EPS cơ bản và EPS pha loãng

EPS cơ bản được tính toán dựa trên số cổ phiếu phổ thông bình quân của doanh nghiệp hiện đang lưu hành trên thị trường. Chỉ số này cung cấp một cái nhìn đơn giản và trực tiếp về lợi nhuận trung bình của mỗi cổ phiếu mà các cổ đông hiện tại đang nắm giữ.

EPS pha loãng tính cả cổ phiếu đang lưu hành, cổ phiếu có thể phát hành thêm trong tương lai (phát hành cổ phiếu mới nhằm tăng vốn, trả cổ tức bằng cổ phiếu hoặc cổ phiếu ESOP thưởng cho người lao động) và chứng khoán có tiềm năng chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông (trái phiếu, cổ phiếu ưu đãi, quyền chọn, chứng quyền). EPS pha loãng phản ánh rõ hơn lợi nhuận thực tế trên mỗi cổ phiếu.

Đặc điểm:

• EPS pha loãng luôn thấp hơn EPS cơ bản, trừ khi công ty không có chứng khoán nào có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông.
• EPS pha loãng chính xác hơn EPS cơ bản vì phản ánh được sự biến động thực tế của cổ phiếu khi doanh nghiệp gặp các biến cố tài chính.

4. Ý nghĩa của EPS pha loãng – bao nhiêu là tốt?

Ý nghĩa của EPS pha loãng:

• Giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về lợi nhuận thực tế trên mỗi cổ phiếu trong trường hợp có cổ phiếu pha loãng (mức lợi nhuận tối thiểu mà mỗi cổ phiếu có thể nhận được nếu doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu và tất cả các công cụ tài chính chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông).
• Giúp nhà đầu tư đánh giá tác động của các công cụ tài chính chuyển đổi đến giá trị cổ phiếu.
• Dùng để so sánh doanh nghiệp trong cùng ngành (đánh giá rủi ro pha loãng cổ phiếu hoặc đánh giá xu hướng lợi nhuận) nhằm đánh giá đúng giá trị cổ phiếu.

EPS pha loãng bao nhiêu là tốt?

Trên thực tế, không có con số cụ thể nào để xác định “EPS pha loãng ở mức nào là tốt”, vì điều này còn phụ thuộc vào ngành nghề, quy mô và giai đoạn phát triển của doanh nghiệp. Việc đánh giá “EPS hay EPS pha loãng bao nhiêu là tốt” cần có sự so sánh giữa doanh nghiệp với các đối thủ trong ngành và số liệu trong quá khứ của chính doanh nghiệp đó.

• EPS pha loãng cao tốt hơn EPS pha loãng thấp. Đặc biệt, EPS pha loãng cao đi kèm với chỉ số chênh lệch giữa EPS pha loãng và EPS cơ bản nhỏ thì sẽ tốt hơn.
• EPS pha loãng tốt là EPS dương, ổn định và tăng trưởng theo thời gian. Điều này cho thấy công ty có mô hình kinh doanh bền vững, lượng khách hàng trung thành và có lợi thế cạnh tranh.

EPS pha loãng âm có nghĩa là gì?

• EPS pha loãng âm có nghĩa là công ty đang thua lỗ và có thu nhập ròng âm. Điều này có nghĩa là công ty không tạo ra đủ dòng tiền để trang trải chi phí, nghĩa vụ nợ hoặc thanh toán cổ tức.
• EPS pha loãng âm có thể cho thấy công ty đang đối mặt với khó khăn về tài chính, gặp thách thức trong hoạt động kinh doanh hoặc có vấn đề về chiến lược. Cũng có thể công ty đang trải qua giai đoạn tái cấu trúc hoặc điều chỉnh mô hình hoạt động.
• EPS pha loãng âm có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu và xếp hạng tín dụng của công ty vì chỉ số âm khiến thị trường bi quan về hiệu suất hoạt động trong tương lai của công ty và nghi ngờ công ty có rủi ro vỡ nợ cao.

5. Hạn chế của EPS pha loãng

Đối với nhà đầu tư mới hay nhà đầu tư không chuyên, việc tính toán EPS pha loãng gặp khó khăn vì công thức tính khó hiểu. Do cần xem xét nhiều yếu tố phức tạp như số lượng công cụ chuyển đổi hoặc khả năng thực hiện các quyền chọn,… Quá trình tính toán dễ bị nhầm lẫn và khiến nhà đầu tư chưa sử dụng hiệu quả ý nghĩa của chỉ số này.

6.  Ứng dụng EPS pha loãng trong đầu tư

EPS pha loãng là một trong những chỉ số hữu ích giúp nhà đầu tư có cái nhìn sâu sắc hơn về tình hình tài chính và triển vọng của doanh nghiệp. Dưới đây là các cách ứng dụng EPS pha loãng trong đầu tư chứng khoán:

• Kết hợp với các chỉ số tài chính khác: Khi phân tích cổ phiếu, nhà đầu tư nên kết hợp EPS pha loãng với các chỉ số như P/E (Price-to-Earnings Ratio – tỷ lệ giá theo thu nhập), ROE (Return on Equity – tỷ suất lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu), ROA (Return on Assets – tỷ suất sinh lời trên tài sản). Điều này giúp đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và định giá cổ phiếu một cách chính xác hơn.
• So sánh giữa EPS cơ bản và EPS pha loãng: Sự chênh lệch giữa EPS cơ bản và EPS pha loãng cung cấp thông tin về mức độ ảnh hưởng của việc pha loãng cổ phiếu. Nhà đầu tư cần xem xét cả hai chỉ số này để có cái nhìn toàn diện về hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

EPS pha loãng cung cấp bức tranh rõ ràng hơn về lợi nhuận trung bình trên mỗi cổ phiếu. Nếu nhà đầu tư hiểu rõ “EPS pha loãng là gì” thì có thể đánh giá tốt hơn tình hình tài chính, tiềm năng tăng trưởng và lợi nhuận của công ty, đồng thời đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt hơn.

Tuy nhiên, những nhà đầu tư mới và nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm thường gặp khó khăn trong việc phân tích và đánh giá đúng giá trị của cổ phiếu. Do đó, giải pháp xu hướng gần đây các nhà đầu tư hướng tới là tìm cho mình một công ty môi giới chứng khoán uy tín – nơi có thể hỗ trợ đầu tư và quản lý rủi ro hiệu quả.

Một trong những công ty chứng khoán được đánh giá là người đồng hành đáng tin cậy là Công ty Cổ phần Chứng khoán Nhất Việt (VFS). VFS đã hoạt động hơn 16 năm trong thị trường chứng khoán, luôn đặt sự minh bạch và an toàn của khách hàng lên hàng đầu để cùng nhau phát triển bền vững.

Ưu điểm của VFS:

• Hệ thống tài chính ổn định.
• Hệ thống quản lý và giao dịch chứng khoán VGAIA tiên tiến đến từ Nhật Bản, mang lại trải nghiệm giao dịch an toàn – ổn định – bảo mật.
• Đội ngũ chuyên viên phân tích và quản trị rủi ro dày dặn kinh nghiệm luôn theo sát thị trường, cập nhật báo cáo tài chính mới nhất giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác và phù hợp.
• Dịch vụ “May đo tài chính linh hoạt” – giải pháp đầu tư được thiết kế riêng để đáp ứng mọi nhu cầu và khả năng tài chính của từng khách hàng.

Bài viết trên đã cung cấp khái niệm “EPS pha loãng là gì”, đồng thời phân tích ý nghĩa và cách ứng dụng hiệu quả chỉ số này trong việc đánh giá giá trị cổ phiếu. Nếu nhà đầu tư cá nhân hay tổ chức cần tư vấn chi tiết hoặc tìm hiểu thêm về các công cụ đầu tư tài chính, VFS sẵn sàng là đối tác đồng hành đáng tin cậy.

Hãy liên hệ với VFS để được đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm tư vấn và cung cấp các giải pháp tài chính tối ưu, hỗ trợ quản lý rủi ro một cách hiệu quả nhất.