T0, T1, T1.5, T2, T3 trong chứng khoán là gì? Tìm hiểu từ A – Z

Trong thị trường chứng khoán, các khái niệm như T0, T1, T1.5, T2 và T3 là những thuật ngữ cơ bản nhưng vô cùng quan trọng. Hiểu rõ các chỉ số này giúp nhà đầu tư tối ưu chiến lược giao dịch, quản lý rủi ro và tận dụng cơ hội sinh lời tốt nhất. Vậy T0, T1, T2, T3 trong chứng khoán là gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết ngay trong bài viết sau!

1. T0, T1, T1.5, T2, T3 trong chứng khoán là gì?

T là viết tắt của từ “transaction” (giao dịch). Các ký hiệu T+ trong chứng khoán mô tả thời gian từ khi giao dịch được thực hiện đến khi tiền/ cổ phiếu về tài khoản và người mua được phép giao dịch chứng khoán mình đã mua, cụ thể như sau:

• T+0 hay T0: Cổ phiếu hoặc tiền được chuyển ngay lập tức đến tài khoản sau khi giao dịch thành công (giao dịch tức thời). Loại giao dịch này phổ biến ở một số thị trường quốc tế, còn tại Việt Nam hiện có rất ít mã chứng khoán có thể giao dịch T0.
• T+1 hay T1: Người mua phải chờ 1 ngày làm việc để cổ phiếu hoặc tiền về tài khoản.
• T+1.5 hay T1.5: Thanh toán và chuyển giao tài sản (tiền hay cổ phiếu) sau 1.5 ngày làm việc kể từ ngày giao dịch. Đây là quy trình thanh toán chuẩn tại Việt Nam từ tháng 8/2022 theo Quyết định số 109/QĐ-VSD ban hành Quy chế hoạt động bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán tại VSD.
• T+2 hay T2: Cổ phiếu hoặc tiền sẽ được chuyển về tài khoản sau 2 ngày làm việc kể từ ngày giao dịch.
• T+3 hay T3: Thanh toán và chuyển cổ phiếu hoặc tiền sau 3 ngày làm việc.

Lưu ý: Thời gian tính T+1, T+1.5, T+2, T+3 không tính Thứ Bảy, Chủ Nhật và các ngày nghỉ lễ.

2. Ví dụ về giao dịch T0, T1, T1.5, T2, T3 trong chứng khoán

Ví dụ 1: Bạn thực hiện một giao dịch mua chứng khoán. Ngày đặt lệnh mua chứng khoán là Thứ Hai (25/11/2024) thì:

• Theo nguyên tắc T+0, bên mua nhận chứng khoán và bên bán nhận tiền thanh toán vào Thứ Hai (26/11/2024).
• Theo nguyên tắc T+1, bên mua nhận chứng khoán và bên bán nhận tiền thanh toán vào chiều Thứ Ba (27/11/2024).
• Theo nguyên tắc T+1.5, bên mua nhận chứng khoán và bên bán nhận tiền thanh toán vào trưa Thứ Tư (28/11/2024).
• Theo nguyên tắc T+2, bên mua nhận chứng khoán và bên bán nhận tiền thanh toán vào chiều Thứ Tư (28/11/2024).
• Theo nguyên tắc T+3, bên mua nhận chứng khoán và bên bán nhận tiền thanh toán vào chiều Thứ Năm (29/11/2024).

Lưu ý: Thời gian hoàn tất thanh toán vào buổi chiều lúc 16h40. Lúc này các sàn đã đóng cửa giao dịch và nhà đầu tư cần đợi đến sáng ngày hôm sau để đặt lệnh mới với cổ phiếu vừa mua.

Ví dụ 2: Bạn thực hiện một giao dịch mua chứng khoán. Ngày đặt lệnh mua chứng khoán là Thứ Năm (29/11/2024) thì

• Theo nguyên tắc T+0, bên mua nhận chứng khoán và bên bán nhận tiền thanh toán vào Thứ Năm (29/11/2024).
• Theo nguyên tắc T+1, bên mua nhận chứng khoán và bên bán nhận tiền thanh toán vào chiều Thứ Sáu (30/11/2024).
• Theo nguyên tắc T+1.5, bên mua nhận chứng khoán và bên bán nhận tiền thanh toán vào trưa Thứ Hai (2/12/2024). (không tính ngày Thứ Bảy, Chủ Nhật).
• Theo nguyên tắc T+2, bên mua nhận chứng khoán và bên bán nhận tiền thanh toán vào chiều Thứ Hai (2/12/2024) – khi các sàn đã đóng cửa giao dịch. (không tính ngày Thứ Bảy, Chủ Nhật).
• Theo nguyên tắc T+3, bên mua nhận chứng khoán và bên bán nhận tiền thanh toán vào chiều Thứ Ba (3/11/2024). (không tính ngày Thứ Bảy, Chủ Nhật).

Lưu ý: Thời gian hoàn tất thanh toán vào buổi chiều lúc 16h40. Lúc này các sàn đã đóng cửa giao dịch và nhà đầu tư cần đợi đến sáng ngày hôm sau để đặt lệnh mới với cổ phiếu vừa mua.

3. Sự khác biệt giữa các loại giao dịch T0, T1, T1.5, T2, T3

Bảng tổng hợp một số điểm khác nhau cơ bản giữa T0, T1, T1.5, T2, T3:

Giao dịch T0 có đặc điểm là tốc độ thanh toán và chuyển giao tài sản nhanh nhất, điều này có thể giúp nhà đầu tư sử dụng tài sản một cách linh hoạt để tăng lợi nhuận. Trong khi đó, giao dịch T2 và T3 lại khiến nhà đầu tư gặp nhiều rủi ro biến động giá trong thời gian chờ thanh toán.

4. Lịch sử và quy định hiện hành về T0, T1, T1.5, T2, T3 tại Việt Nam

4.1. Tìm hiểu về quy định giao dịch T+3 cũ

Ngày khớp lệnh mua/bán được gọi là T+0. Khi lệnh khớp, tài khoản người mua bị trừ tiền, tài khoản người bán bị trừ cổ phiếu. Tuy nhiên, cả hai chưa nhận được tài sản hay tiền ngay lập tức.

Cổ phiếu và tiền chỉ vào tài khoản người mua/bán lúc 16h30 chiều ngày T+2 (sau 2 ngày tính từ ngày đặt lệnh mua/bán, không tính Thứ Bảy, Chủ Nhật).

Tuy nhiên, các sàn chứng khoán đã đóng cửa giao dịch nên nhà đầu tư phải đợi đến sáng ngày hôm sau (tức ngày T+3, ngày thứ 3 tính từ ngày đặt lệnh mua/bán thành công) để tiếp tục mua/bán.

Ví dụ mua bán chứng khoán theo quy định cũ:

Nhà đầu tư đặt lệnh mua 50 cổ phiếu thành công vào Thứ Hai ngày 25/11 (T+0).

50 cổ phiếu sẽ về tài khoản lúc 16h30 chiều Thứ Tư ngày 27/11 (T+2), nhưng do đã hết phiên giao dịch nên nhà đầu tư không thể thực hiện giao dịch mới.

Từ sáng Thứ Năm ngày 28/11 (T+3), nhà đầu tư có toàn quyền giao dịch khối cổ phiếu đã mua. Nhà đầu tư có thể đặt lệnh bán cổ phiếu và lại bắt đầu tính là ngày T+0.

4.2. Hiểu rõ về quy định giao dịch T+2 mới

Theo quy định mới, ngày khớp lệnh mua/bán vẫn được gọi là T+0. Khi lệnh khớp, tài khoản người mua bị trừ tiền, tài khoản người bán bị trừ cổ phiếu. Tuy nhiên, cả hai chưa nhận được tài sản hay tiền ngay lập tức.

Cổ phiếu và tiền về tài khoản của người mua/bán lúc 12h trưa ngày T+2 (ngày thứ 2 tính từ ngày khớp lệnh mua/bán thành công). Thời gian chuyển giao quyền sở hữu chứng khoán rút ngắn chỉ còn 1.5 ngày.

Như vậy chiều ngày T+2, nhà đầu tư đã có thể toàn quyền giao dịch khối cổ phiếu vừa mua.

Ví dụ mua bán chứng khoán theo quy định mới hiện hành:

Nhà đầu tư đặt lệnh mua 50 cổ phiếu thành công vào Thứ Hai ngày 25/11 (T+0).

50 cổ phiếu sẽ về tài khoản lúc 12h trưa Thứ Tư ngày 27/11 (T+2).

Ngay trong chiều Thứ Tư ngày 27/11 (T+2), nhà đầu tư có toàn quyền giao dịch khối cổ phiếu đã mua. Nhà đầu tư có thể đặt lệnh bán cổ phiếu và lại bắt đầu tính là ngày T+0.

5. Ý nghĩa của T+0, T+1, T+1.5, T+2, T+3 trong giao dịch

Đối với nhà đầu tư:

• Hiểu rõ quy trình T+ giúp nhà đầu tư quản lý vốn hiệu quả, lập kế hoạch mua bán hợp lý và tránh rủi ro do biến động giá trong thời gian chờ.
• Việc rút ngắn thời gian giao dịch giúp nhà đầu tư có khả năng ứng phó nhanh nhạy hơn với những biến động mạnh của cổ phiếu và thị trường, từ đó cải thiện tỷ suất sinh lời trong quá trình đầu tư.

Đối với thị trường:

• Theo Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam, tính đến 31/10/2024 có hơn 9 triệu tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư trong nước và nước ngoài. Số lệnh giao dịch khổng lồ sẽ dẫn đến các lỗi kỹ thuật phát sinh khi vận hành. Do đó, chu kỳ T+ được áp dụng để tạo khoảng trống về thời gian nhằm khắc phục sự cố, đảm bảo sự thông suốt trong quá trình vận hành của thị trường.
• Việc rút ngắn chu kỳ thanh toán từ T+3 xuống T+2 đã làm tăng tính thanh khoản của tài sản và mở rộng quy mô thị trường.

6. Lưu ý khi giao dịch T+1.5 tại Việt Nam

Để tối ưu hóa khả năng sinh lời khi giao dịch chứng khoán tại Việt Nam, nhà đầu tư cần lưu ý:

• Lập kế hoạch đầu tư: Dự đoán trước những biến động giá có thể xảy ra trong thời gian chờ nhận tài sản.
• Quản lý dòng tiền: Đảm bảo đủ vốn dự phòng để tránh bị động nếu muốn giao dịch tiếp trong thời gian chờ.
• Theo dõi quy định mới: Việc cập nhật thường xuyên các quy định về T+ sẽ giúp giao dịch linh hoạt và hiệu quả hơn.

Với các nhà đầu tư mới hay nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm, việc dự đoán thị trường và lập kế hoạch cho dòng tiền là điều rất khó khăn, đặc biệt là giao dịch T2 hay T3 khiến tài sản lưu động của nhà đầu tư bị chững lại và không sinh lời. Do đó, một số công ty chứng khoán đã cung cấp dịch vụ ứng trước tiền bán cho nhà đầu tư muốn nhận tiền bán cổ phiếu để rút ra hoặc thực hiện giao dịch mua cổ phiếu khác trước thời điểm quy định.

Bên cạnh đó, nhiều nhà đầu tư cũng đang tìm kiếm các công ty môi giới chứng khoán uy tín để được tư vấn đầu tư và hỗ trợ giao dịch chứng khoán. Một trong những công ty chứng khoán uy tín trên thị trường hiện nay mà nhà đầu tư có thể hợp tác là VFS – Công ty Cổ phần Chứng khoán Nhất Việt. VFS có hơn 16 năm hoạt động trong thị trường chứng khoán với vai trò hỗ trợ nhà đầu tư quản lý tài sản và tư vấn lập kế hoạch đầu tư sinh lời cao, cụ thể:

• Môi giới chứng khoán: Tư vấn đầu tư và hỗ trợ giao dịch chứng khoán, cung cấp thông tin chứng khoán theo danh mục sở hữu, phân tích chứng khoán theo yêu cầu, quản lý tài khoản.
• Quản lý chứng khoán: Lưu ký và tái lưu ký chứng khoán, thực hiện quyền liên quan đến sở hữu chứng khoán, rút/chuyển khoản chứng khoán và các nghĩa vụ khác, phong tỏa/cầm cố/giải tỏa chứng khoán theo yêu cầu của nhà đầu tư, các thủ tục thừa kế/biếu tặng chứng khoán.
• Dịch vụ hỗ trợ tài chính: Ứng trước tiền bán, sức mua ứng trước, giao dịch ký quỹ.
• Dịch vụ “May đo tài chính linh hoạt”: Tư vấn và cung cấp riêng các phương án đầu tư, đa dạng các gói dịch vụ đảm bảo đáp ứng mọi nhu cầu/khả năng của khách hàng.

Hiểu rõ “T0, T1, T2, T3 trong chứng khoán là gì” và cách thức hoạt động của các loại giao dịch khác như T+0, T+1.5 hay T+2 là chìa khóa để nhà đầu tư thành công. Hãy cập nhật thông tin mới nhất để tối ưu hóa chiến lược giao dịch và quản lý rủi ro một cách hiệu quả. Nếu nhà đầu tư còn băn khoăn về quy trình giao dịch chứng khoán hoặc cách lập kế hoạch đầu tư, hãy liên hệ ngay với VFS để nhận tư vấn và hỗ trợ chuyên sâu.