Nhờ mức độ an toàn cao và lợi nhuận ổn định, trái phiếu chính phủ trở thành lựa chọn hấp dẫn đối với nhà đầu tư muốn bảo toàn vốn và sinh lời bền vững. Vậy lãi suất trái phiếu chính phủ là gì? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!
1. Trái phiếu chính phủ là gì?
Trái phiếu chính phủ là một lựa chọn đầu tư hấp dẫn với nhiều ưu điểm nổi bật, đặc biệt là tính an toàn và ổn định. Để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động và các loại trái phiếu chính phủ, trước tiên hãy cùng chúng tôi tìm hiểu các thông tin chung về trái phiếu chính phủ. Điều này sẽ giúp nhà đầu tư hình dung rõ hơn về thị trường trái phiếu và các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của mình.
Khái niệm:
“Trái phiếu Chính phủ” là loại trái phiếu do Bộ Tài chính phát hành nhằm huy động vốn cho ngân sách nhà nước hoặc huy động vốn cho chương trình, dự án đầu tư cụ thể thuộc phạm vi đầu tư của nhà nước.
Các loại trái phiếu Chính phủ:
- Tín phiếu kho bạc: Đây là loại trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn ngắn, bao gồm 91 ngày, 182 ngày và 364 ngày, và được phát hành bằng đồng Việt Nam. Các kỳ hạn này do Bộ Tài chính quy định, tùy thuộc vào nhu cầu huy động vốn và tình hình thị trường, nhưng tổng thời gian không vượt quá 1 năm.
- Trái phiếu kho bạc: Là loại trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn hơn 1 năm, được phát hành bằng đồng Việt Nam hoặc các ngoại tệ tự do chuyển đổi.
- Công trái xây dựng Tổ quốc: Loại trái phiếu này được phát hành với mục tiêu huy động vốn phục vụ cho các dự án xây dựng công trình quốc gia và cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ phát triển kinh tế và đời sống xã hội. Trái phiếu này có kỳ hạn từ 1 năm trở lên và phát hành bằng đồng Việt Nam.
Ưu và nhược điểm của trái phiếu chính phủ:
| Ưu điểm | Nhược điểm |
| Rủi ro gần như bằng không: Trái phiếu Chính phủ được đánh giá là bảo mật, không có rủi ro vì có Chính phủ đảm bảo. | Lợi tức tương đối thấp: Lãi suất trái phiếu chính phủ thường thấp hơn so với các hình thức đầu tư khác. |
| Miễn thuế: Tiền lãi nhận được từ trái phiếu Chính phủ không phải chịu thuế thu nhập cá nhân. | Quy trình phức tạp: Nhà đầu tư muốn mua trái phiếu Chính phủ cần tuân thủ quy trình theo quy định pháp luật, không phải ai cũng hiểu rõ hoặc đáp ứng đủ điều kiện để tham gia. |
| Tính thanh khoản tốt: Nếu không còn nhu cầu tiếp tục sở hữu trái phiếu Chính phủ, có thể dễ dàng chuyển nhượng lại thông qua sàn giao dịch, sang tay hoặc bán lại cho các tổ chức tài chính, ngân hàng. |
2. Thông tin lãi suất trái phiếu chính phủ
Khi tham gia vào thị trường trái phiếu chính phủ, lãi suất là yếu tố quan trọng mà nhà đầu tư cần lưu ý. Lãi suất trái phiếu chính phủ có sự phân hóa theo các kỳ hạn khác nhau, điều này phản ánh tình trạng kinh tế và sự biến động của thị trường tài chính. Hiểu rõ về sự khác biệt này sẽ giúp các nhà đầu tư tối ưu hóa chiến lược và lựa chọn phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính.
Sự khác biệt của lãi suất theo kỳ hạn:
| Kỳ hạn | Lãi suất
(ước tính) |
Ưu điểm | Nhược điểm | Phù hợp với nhà đầu tư |
| Ngắn hạn
(1 – 3 năm) |
Thường thấp hơn | Thanh khoản cao, rủi ro thấp | Lãi suất thấp, ít cơ hội tăng giá | Nhà đầu tư muốn lợi nhuận nhanh, ít rủi ro |
| Trung hạn
(3 – 5 năm) |
Trung bình | Cân bằng giữa thanh khoản và lợi nhuận | Rủi ro cao hơn ngắn hạn, lãi suất có thể thay đổi | Nhà đầu tư vừa phải, muốn có cả lợi nhuận và thanh khoản |
| Dài hạn
(5 năm trở lên) |
Thường cao hơn | Lợi nhuận tiềm năng cao | Thanh khoản thấp, rủi ro cao | Nhà đầu tư chấp nhận rủi ro cao, có mục tiêu đầu tư dài hạn |
Lý do khiến lãi suất trái phiếu khác nhau theo kỳ hạn:
- Rủi ro: Trái phiếu có kỳ hạn dài hơn thường được xem là có rủi ro cao hơn so với trái phiếu ngắn hạn. Điều này là do trong thời gian dài, nhiều yếu tố có thể thay đổi và ảnh hưởng đến giá trị của trái phiếu, chẳng hạn như lạm phát, chính sách tiền tệ, hoặc sự kiện bất ngờ khác. Để bù đắp cho rủi ro này, nhà đầu tư thường yêu cầu mức lãi suất cao hơn cho trái phiếu dài hạn.
- Thanh khoản: Trái phiếu ngắn hạn thường có tính thanh khoản cao hơn, nghĩa là dễ dàng bán lại để thu hồi tiền mặt. Ngược lại, trái phiếu dài hạn có tính thanh khoản thấp hơn. Do đó, nhà đầu tư thường chấp nhận mức lãi suất thấp hơn cho trái phiếu ngắn hạn để đổi lấy tính thanh khoản cao hơn.
- Cầu và cung: Cầu và cung trên thị trường trái phiếu cũng ảnh hưởng đến lãi suất. Nếu nhu cầu mua trái phiếu dài hạn cao hơn, lãi suất của loại trái phiếu này có thể giảm.
Các nguồn theo dõi lãi suất chứng khoán chính phủ:
- Trang thông tin điện tử của Sở Giao dịch chứng khoán: https://www.hnx.vn/vi-vn/
- Các trang báo tài chính uy tín: CafeF, VnEconomy, Vietstock, Báo Đầu tư…
Ví dụ về lãi suất chứng khoán chính phủ:
| Kỳ hạn | Lãi suất trúng thầu (%/năm) |
| 5 năm | 1,89 |
| Lãi suất trái phiếu chính phủ 10 năm | 2,66 |
| 15 năm | 2,86 |
| 30 năm | 3,10 |
(Nguồn: Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) tháng 10/2024)
Lưu ý: Lãi suất trái phiếu chính phủ có sự khác biệt tùy theo kỳ hạn và thời điểm phát hành.
3. Cách tính lãi suất trái phiếu chính phủ
Để tối ưu hóa lợi nhuận từ trái phiếu chính phủ, việc tính toán chính xác lãi suất là rất quan trọng. Mỗi trái phiếu có những đặc điểm riêng ảnh hưởng đến cách tính lãi suất, từ đó giúp nhà đầu tư dự đoán và lên kế hoạch đầu tư hiệu quả. Cùng tìm hiểu chi tiết về cách tính lãi suất trái phiếu chính phủ dưới đây:
Lãi suất trái phiếu phụ thuộc theo thông báo của Kho bạc Nhà nước có thể là lãi suất cố định, lãi suất thả nổi hoặc lãi suất chiết khấu. Tỷ lệ nằm trong khung lãi suất do Bộ Tài chính quy định.
Công thức áp dụng với trái phiếu có kỳ hạn trả lãi đầu tiên ngắn hơn so với các kỳ trả lãi tiếp theo:
Số tiền thanh toán lãi suất trái phiếu kỳ trả lãi đầu tiên = (Mệnh giá trái phiếu x lãi suất danh nghĩa (%/năm) x số ngày thực tế trong kỳ hạn lãi đầu tiên) / (số kỳ hạn trả lãi 1 năm x số ngày trong kỳ trả lãi theo giả định khi thực hiện thanh toán)
Ví dụ:
- Mệnh giá trái phiếu: 1.000.000 VNĐ
- Lãi suất danh nghĩa (%/năm): 10%
- Số kỳ hạn trả lãi 1 năm: 2 kỳ (6 tháng/kỳ)
- Số ngày trong kỳ hạn trả lãi đầu tiên: 45 ngày
- Số ngày trong kỳ trả lãi theo giả định khi thực hiện thanh toán: 180 ngày
Số tiền thanh toán lãi suất trái phiếu kỳ trả lãi đầu tiên: 1.000.000 x 10% x 452×180 = 12.500 VNĐ.
Công thức áp dụng với tiền lãi thanh toán của một trái phiếu Chính phủ trong các kỳ tiếp theo:
Tiền lãi nhận được của 1 trái phiếu chính phủ trong các kỳ trả lãi tiếp theo = (Mệnh giá trái phiếu x lãi suất danh nghĩa) / số kỳ hạn thanh toán lãi trong 1 năm.
Ví dụ:
- Mệnh giá trái phiếu: 1.000.000 VNĐ
- Lãi suất danh nghĩa: 10%/năm
- Số kỳ hạn thanh toán lãi trong 1 năm: 2 kỳ (6 tháng/kỳ)
Tiền lãi nhận được của 1 trái phiếu chính phủ trong các kỳ trả lãi tiếp theo: 1.000.000×10%2
= 50.000 VNĐ.
Hiểu rõ cách tính lãi suất trái phiếu chính phủ để tối ưu hoá lợi nhuận
4. Cách mua trái phiếu chính phủ
Để đầu tư vào trái phiếu chính phủ, việc nắm rõ quy trình và các bước thực hiện là vô cùng quan trọng. Mua trái phiếu chính phủ không chỉ đơn giản là một giao dịch tài chính mà còn đòi hỏi nhà đầu tư phải hiểu rõ các kênh và phương thức mua phù hợp.
Nhiều nhà đầu tư thường hỏi: Mua trái phiếu chính phủ ở đâu? Trái phiếu chính phủ hiện đang được giao dịch trên sàn HNX – Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội.
- Đối với trái phiếu Chính phủ phát hành lần đầu bằng hình thức đấu thầu: Chỉ có các ngân hàng thương mại và tổ chức tài chính mới được tham gia đấu thầu để mua. Tuy nhiên, nếu phát hành thông qua công ty bảo lãnh/đại lý hoặc phát hành bán lẻ thì các nhà đầu tư cá nhân và doanh nghiệp được tham gia mua.
- Trường hợp trái phiếu Chính phủ đã phát hành: Nhà đầu tư cá nhân muốn mua/bán TPCP thì phải mở tài khoản tại các công ty chứng khoán và xem các lệnh chào mua/chào bán trên Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (sàn HNX) để thực hiện giao dịch trái phiếu chính phủ.
Tóm lại, trái phiếu Chính phủ là một kênh đầu tư an toàn, phù hợp với những nhà đầu tư ưu tiên sự ổn định và bảo toàn vốn. Việc nắm rõ các thông tin về lãi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm, 10 năm không chỉ giúp nhà đầu tư dễ dàng quản lý tài sản mà còn tối ưu hóa lợi nhuận một cách hiệu quả.
Từ việc hiểu rõ trái phiếu Chính phủ là gì, cách thức lãi suất được xác định, cho đến các bước thực hiện giao dịch mua trái phiếu, nhà đầu tư đã có đầy đủ nền tảng để bắt đầu hành trình đầu tư với công cụ tài chính vững chắc này. Nghiên cứu kỹ lưỡng và đưa ra lựa chọn phù hợp, nhà đầu tư sẽ phát triển tài sản một cách an toàn và bền vững.
Chứng khoán Nhất Việt (VFS) tự hào là đối tác đáng tin cậy trong việc tư vấn và lựa chọn trái phiếu chính phủ, phù hợp với nhu cầu đầu tư và kế hoạch tài chính dài hạn. Với kinh nghiệm và sự am hiểu thị trường, VFS sẽ cam kết đồng hành cùng nhà đầu tư trên con đường đạt được thành công tài chính!
|
